Büyük bir restoran zincirinin bölge operasyon müdürüsünüz. İki ay önce bir çocuğunuz oldu, bölgenizdeki başarınız sayesinde 4 bölge daha size bağlandı, yeni görevinize 4 ay içinde başlayacaksınız; maaşınız ve iki katına çıkacak ve yıl sonu başarı priminiz ne zamandır ödemelerini yaptığınız evinizin tüm kredi borçlarını kapatacak seviyeye gelecek; böylece büyük kızınızı Amerika’ da hukuk okumaya gönderebileceksiniz.
Bölgenizdeki şubelerden birinin müdürü hakkında bir bilgi alıyorsunuz. Etiler şubenizin müdürü Hasan Bey’ in peşin ödeyen masalardan bazılarının hesabını kasadan geçirmediği iddia ediliyor. Hasan Bey’ in ve şubenin performans dosyasını incelediğinizde bu şubenin en yüksek satış, en yüksek karlılık, en yüksek müşteri memnuniyeti oranına sahip şube olduğunu, bütün sağlık ve hizmet denetimlerinizden kusursuz geçtiğini ve Hasan Bey’ in adının bölge müdür yardımcılığına yükselmesi muhtemel adayların da başında geldiğini hatırlıyorsunuz.
Şubeye gönderdiğiniz kontrol ekipleri bir müşteri gibi yemeklerini yiyip nakit ödüyorlar ve 5 seferin ikisinde kasa fişinin para üstüyle gelmediğini rapor ediyorlar.
Hasan Bey’ i çağırıp konuyu açtığınızda aldığınız cevap aslında hiç de beklediğiniz gibi değil…
Harcama yetkisi bulunan ve şubenin en üst yetkilisi olan Hasan Bey, kendisinde olduğunu düşündüğü yönetici inisiyatifini kullandığını, kasadan geçmediği paraları biriktirerek tüm personele bir prim sistemi yarattığını, ortaya çıkan bu fonun şube karından eksilen her 100 TL karşılığında yüksek servis performansı ve müşteri sadakati yoluyla şirkete 370 TL kazandırdığını. Tüm harcamaların ve yapılan personel prim ödemelerinin kayıt altında olduğunu ve bu paradan bir kuruşun bile kendi cebine gitmediğini söylüyor.
Anahtar
- Hasan Bey, bölgedeki en iyi müdür.
- Hasan Bey’in başarısı sizin başarınızı da etkileyen önemli bir faktör.
- Hasan Bey parayı kendi menfaatine kullanmadığı gibi şube performansını, hatta sağladığı müşteri sadakatiyle marka itibarını arttıran bir uygulama yapmış.
- Yüksek performans ve kazanç şirket kaynaklarının kötüye kullanılmasını mazur gösterebilir mi?
- Hasan Bey bu davranışıyla parayı direkt olarak menfaatine kullanmamış olabilir ama başarılı bir yönetici olmasının arkasındaki dinamikler etik dışı bir davranıştan doğmamakta mıdır?
- Hasan Bey’ in personeli bu primleri gerçekten hakketmekte midir?
- İlgili olan tüm taraflar için fayda getiriyor gözüken ve suistimal amacı taşımayan bu durum bir “basit bir yetki aşımı” olarak görülebilir mi?
- Hasan Bey’ i ödüllendirmeli mi? Cezalandırmalı mı?
- Ödül veya ceza ne olmalı?
- Sizin başarınız bu “izinsiz projenin” başarısına bağlı olduğuna göre siz durumu raporlamalı mısınız?
- Siz
- Hasan Bey
- Bölgenizdeki diğer müdürler
- Hasan Bey ile terfi rekabeti içindeki müdürler
- Şirket ve şirketin paydaşları
- Müşteriler
- Hasan Bey’ i terfi ettirip onun bu modelini bir saha çalışması olarak değerlendirmek ve prim sistemini değiştirmek.
- Hasan Bey’i suistimalden mahkemeye vermek.
- Hasan Bey’ i suistimalden işten çıkartmak.
- Hasan Bey’ i uyarmak, durumu suistimal olarak değil yetki aşımı olarak değerlendirmek ve terfi sürecini uzatmak.
- Hasan Bey ile yüzleşmek, yaptığının yanlış olduğunu anlatmak ancak konuyu rapor etmemek.
- Hiç kimse zarar görmediğine göre işi oluruna bırakmak.
- Hasan Bey’ in bu davranışı şirketin menfaatleri açısından bakıldığında ne yarar ve ne zarar getirmiştir?
- Diğer müdürler de Hasan Bey gibi davransa bunun şirkete etkisi ne olurdu?
- Hasan Bey’ in bu projesi durdurulduğunda personelinin yüksek performansı sürer mi?
- Hasan Bey veya ardından gelecek müdür bu şubeyi kurallara uygun olarak yönetebilecek mi?
- Hasan Bey’ in şirketin talep ettiği yüksek performansı sağlamak için her çareyi denemeye hakkı var mıdır?
- Yaptığı gerçekten yanlış bir şey olsa bu durum şubenin gelirlerinin düşmesine sebep olmaz mıydı? Bir yönetici giderler üzerindeki yetkilerini gelirlerin kullanımında da kullanamaz mı?
- Bir şirketin üzerinde tam kontrole sahip olmadığı ve her şubeye uygun olmadığı da anlaşılan kurallarla yöneticisinin ufkunu daraltmaya hakkı var mıdır?
- Bölgedeki diğer müdürler Hasan Bey ile performans rekabeti içindeler. Hasan Bey’ in rekabeti lehine çevirecek böyle bir uygulamaya başlamaya hakkı var mıdır?
- Suistimal kanıtlaması oldukça zor bir konu. Hasan Bey’ mahkemeye vermek durumunda kalabilirsiniz.
- Kasadan geçmeyen gelirler kurumlar vergisi mevzuatına aykırı.
- Kayıt dışı ödemeler SGK mevzuatına aykırı.