Kişiler:
- Ahmet, Başkan
- Mehmet, Kimya mühendisi
- Kerim, İç kontrol uzmanı
- Murat, İç kontrol asistanı
Murat orta ölçekli bir petrokimya şirketinde çalışan, başarılı ve yakın zamanda uzmanlığa terfi etmesi beklenen bir iç kontrol asistanıdır. Şirketin imkanları ile girdiği bir doktora programını başarıyla bitirmiş ve işine dönmüştür.
Şirket yöneticileri Murat’ı, terfi planının da bir parçası olarak, önemli toplantılara dahil etmektedirler.
Bu toplantılardan birinde, ülkenin önde gelen danışmanlık şirketlerinden birine verilen operasyonel ve mali sunuma katılacak, şirketin gelecek yatırım planlarının nasıl yapıldığı ile ilgili bilgi sahibi olacaktır.
Çok başarılı süren toplantıda, danışman temel verileri alarak gelecek projeksiyonu yapmakta ve şirketin yatırım planlarının orta vadede ne kadar doğru olduğunu destekleyen çıkarımlarda bulunmaktadır.
Ancak konu gelecek planının en önemli kalemi olan, yeni açılacak tesisteki üretim maliyetlerine geldiğinde Ahmet (başkan) ve Mehmet (Kimya mühendisi) geri dönüşüm ve atık yönetimi altyapısı hakkındaki görüşlerini paylaşmaya başlarlar.
Mehmet mevcut atık imha tesislerinin yeni yatırımla gelecek kapasiteye karşılık veremeyebileceği ile ilgili şüphelerini ortaya koyar. İmha tesisi yasal mevzuata uygun olmakla birlikte endüstrinin uluslararası standartlarına uyumlu değildir.
Üretim verimliliği şartları bakımından “ultra modern” sayılabilecek yeni tesis atık imha standartları bakımından çağın gereklerini karşılamamaktadır.
Murat’ın müdürü, iç denetim uzmanı Kerim, imha tesisinin modernleşmesi ile gelecek birim maliyeti öğrendiğinde, endüstri standartları mevzuatın çok üzerinde bir atık yönetimi performansını işaret ediyor olmasına rağmen yasaların çizdiği sınırın üzerinde bir yatırım yapmayı gerekli görmediğini açıkça belirtir.
Bir diğer taraftan çevre koruma dernekleri hükumet üzerinde ciddi bir baskı oluşturmakta ve yerel mevzuatın standartlarını yükseltmek üzere çalışmalarını sürdürmektedir.
Ahmet ise konuya başka bir yönden yaklaşarak, en yakın rakiplerinde bile bulunmayan bir atık imha tesisinin masrafları artıran bir yatırımdan başka bir anlamı olmayacağını söyler.
Toplantıya katılan yöneticilerden bir çoğu da Ahmet ile aynı görüşte olduklarını bildirirler ve böylece gündemdeki başka konulara geçilir.
Murat, bu kadar riskli bir sektörde çalışan firmasının çevre güvenliği konusunda bu kadar duyarsız olabilmesine anlam verememektedir. Bununla birlikte, fikir beyan etmek yetkisiyle değil, izleyici olarak girdiği böyle bir toplantıda söz almasının doğru olup olmayacağı hakkında da şüpheleri vardır.
Toplantının gerisini şirketin sektör için doğru bir şirket olup olmadığını, dahası kendisinin çevre duyarlılığı ile ilgili şüpheler taşıdığı bu şirkette çalışıp çalışamayacağı ile ilgili düşünmekle geçirir.
Yazarlar:
- Stevenson Smith, Ph.D., CPA, CMA, Professor of Accounting, West Virginia University
- Curtis Jay Bonk, Ph.D., CPA, Assistant Professor of Educational Psychology, West Virginia University
Konuya ilişkin veriler nelerdir?
- Yeni mesa tesis mevcut haliyle geçerli lan atık imha mevzuatının gereklerini karşılamakla birlikte endüstri standartlarını karşılayamamaktadır.
- Sivil toplum örgütleri endüstri standartlarının mevzuatın işaret ettiği asgari şartlar haline gelmesi için gayret göstermektedir.
- Ek imha tesisi birim maliyetlerini artıracaktır.
- Sektör, rekabetin yüksek olduğu bir sektördür.
- En yakın rakip de endüstri standartları yerine yasal standartlara uyumu tercih etmektedir.
- Başkan ve yöneticilerin bir çoğu yeni imha tesisinin yapılmasına sıcak bakmamaktadır.
- Murat yönetimin çevre sorunlarına sadece gider kontrolü perspektifinden bakmalarından hoşnut değildir.
Etik sorunlar nelerdir?
- Murat’ın konu hakkında görüş bildirmeye yetkisi var mıdır?
- Şirket ve hissedarlarının maddi çıkarları ile çevre duyarlılığı nasıl dengelenebilir?
- Şirketin çalışanları, içinde bulunduğu toplum, çevre ve gelecek kuşaklara karşı sorumlulukları nelerdir?
- Şirket tutumunu sürdürürse Murat şirketi terketmeli midir?
